Hafriyat İşlerinde İş Güvenliği: Riskler, önlemler ve yasal gerekliliklerin inşaat iş güvenliği alanındaki yeri:
Hafriyat işleri, inşaat sektörünün en riskli adımlarından biridir. Toprak kazma, taşıma ve dökme işlemleri sırasında hem çalışan sağlığı hem de çevre açısından ciddi tehlikeler oluşabilir. Bu nedenle iş güvenliği önlemleri, hafriyat sahalarında hayati önem taşır.
İnşaat iş güvenliği: Hafriyat Alanlarında Sık Karşılaşılan Riskler
- Göçük Tehlikesi: Uygun tahkimat yapılmazsa toprak kaymaları yaşanabilir.
- Makine Kaynaklı Kazalar: Ekskavatör, kepçe, kamyon gibi araçlarla çarpma ve sıkışma riski vardır.
- Yüksekten Düşme: Derin kazılarda düşme riski oldukça yüksektir.
- Gömülü Tesisat Riski: Toprak altında boru, kablo, gaz hattı gibi unsurlar bulunabilir.
- Toz, Gürültü ve Titreşim: Uzun süreli maruz kalma ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Güvenli Bir Hafriyat Sahası İçin Alınması Gereken Önlemler
1. Risk Değerlendirmesi ve Planlama
- İş başlamadan önce detaylı bir risk analizi yapılmalıdır. İnşaat iş güvenliği tüm analizin içinde olmalıdır. Risk değerlendirmesi yazımıza buradan göz atabilirsiniz.
- Zeminin yapısı, kazı derinliği ve çevresel koşullar dikkate alınarak kazı planı hazırlanmalıdır.
2. Alan Güvenliği
- Kazı alanı uyarı levhaları ve bariyerlerle çevrilmelidir.
- Gece çalışmaları için aydınlatma sağlanmalı, giriş çıkış kontrol altına alınmalıdır.
3. Şev Emniyeti ve Tahkimat
- Derin kazılarda destekleme sistemleri (tahkimat) kullanılmalıdır.
- Şev açısı güvenli olmalı, düzenli olarak kontrol edilmelidir. İnşaat iş güvenliği alanında en önemli açılardan biri şev açılarıdır.
4. Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)
- Baret, reflektörlü yelek, toz maskesi, çelik burunlu ayakkabı gibi ekipmanların kullanımı zorunludur.
- Gürültülü alanlarda kulak koruyucu ekipman sağlanmalıdır.
5. Makine Güvenliği ve Operatör Eğitimi
- Tüm iş makinelerinin periyodik bakımları yapılmalıdır.
- Operatörler yetkin ve belgeli olmalıdır.
- Geri manevralarda sinyal sistemleri ve yardımcı personel kullanılmalıdır.
6. Acil Durum Hazırlığı
- Göçük, yangın veya makine arızası gibi durumlar için acil durum planı hazırlanmalıdır.
- Alanda eğitimli ilk yardımcı ve gerekli ekipman bulundurulmalıdır.
Yasal Gereklilikler ve Mevzuat
- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu‘na göre, her işveren çalışanların güvenliğini sağlamakla yükümlüdür.
- Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği, hafriyat ve kazı işlerine özel hükümler içerir.
- Risk değerlendirmesi, eğitim belgeleri, ekipman kontrol formları gibi tüm belgeler kayıt altına alınmalıdır.
- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre inşaat iş güvenliği maddeleri doğru okunmalı ve kontrol edilmelidir.
Güvenlik İhmal Edilemez
Hafriyat işlerinde güvenlik önlemlerinin ihmal edilmesi; yaralanma, ölüm ve büyük mali kayıplara neden olabilir. Bu yüzden kazı öncesinden işin sonuna kadar her aşamada planlı, kontrollü ve bilinçli çalışmak zorunludur. Unutmayın: “Önce güvenlik!” sadece bir slogan değil, bir zorunluluktur.
Hafriyat Makineleri Kontrolü: Güvenli ve Verimli Çalışmanın Temel Taşı
Hafriyat işleri, ağır iş makineleriyle yürütülen yüksek riskli faaliyetler arasında yer alır. Ekskavatör, loder, dozer, greyder, kamyon gibi makineler; doğru şekilde kullanılmadığında ciddi kazalara yol açabilir. Bu nedenle hafriyat makinelerinin düzenli kontrolü ve bakım süreçleri, iş sağlığı ve güvenliği açısından hayati öneme sahiptir.
Neden Makine Kontrolü Gerekli?
- Çalışan Güvenliği: Arızalı makineler ölümcül kazalara neden olabilir.
- Verimlilik: Düzenli bakımı yapılan makineler, işin süresini kısaltır.
- Yasal Sorumluluklar: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında, işverenler makine güvenliğinden sorumludur.
- Maliyet Tasarrufu: Zamanında yapılan bakım, büyük arızaların ve duruşların önüne geçer.
Hafriyat Makinelerinde Günlük Kontrol Listesi
Makineyi kullanmadan önce operatör tarafından yapılması gereken temel kontroller:
1. Görsel İnceleme
- Sızıntı var mı? (hidrolik, motor yağı, yakıt)
- Lastik, palet, kepçe gibi parçalar sağlam mı?
- Uyarı etiketleri ve güvenlik işaretleri eksiksiz mi?
2. Sıvı Seviyeleri
- Motor yağı, soğutma suyu, hidrolik yağı ve yakıt seviyesi kontrol edilmelidir.
3. Elektrik ve Işık Sistemleri
- Farlar, sinyaller, ikaz lambaları çalışıyor mu?
- Akü bağlantıları sağlam mı?
4. Kontrol Kolları ve Pedallar
- Fren, gaz, direksiyon, kova-kepçe kolları düzgün çalışıyor mu?
- Operatör koltuğu ayarlı ve emniyet kemeri takılı mı?
5. Ses ve Titreşim
- Motor sesi olağan dışı mı?
- Çalışma sırasında anormal titreşim var mı?
Haftalık ve Aylık Bakımda Neler Yapılmalı?
- Filtrelerin değişimi (hava, yakıt, yağ)
- Hidrolik hortum ve bağlantıların kontrolü
- Radyatör temizliği
- Yağ ve yakıt kaçak testleri
- Fren ve yönlendirme sistemlerinin detaylı muayenesi
- Makine yazılım ve gösterge kalibrasyonları
Operatör Eğitimi ve Sorumlulukları
- Makine sadece belgeli operatörler tarafından kullanılmalıdır.
- Operatörler, günlük kontrolleri eksiksiz yapmalı ve kontrol formlarını imzalamalıdır.
- Herhangi bir arıza ya da güvenlik sorunu fark edilirse, makine derhal durdurulmalı ve rapor edilmelidir.
Belgelendirme ve Kayıt Tutma
- Her kontrol, tarih ve sorumlu personel adıyla kayıt altına alınmalıdır.
- Periyodik bakım raporları, denetimlerde ibraz edilebilmelidir.
- OSGB (Ortak Sağlık Güvenlik Birimi) ile işbirliği yapılarak gerekli eğitim ve belgeler düzenli güncellenmelidir.
Hafriyat makineleri güçlü, işlevsel ve pahalı ekipmanlardır. Ancak en gelişmiş makine bile düzenli bakım ve kontrol olmadan risk kaynağına dönüşebilir. Güvenli, verimli ve kazasız bir çalışma ortamı için her makine, her gün, dikkatle kontrol edilmelidir.
İnşaat iş güvenliği makalemiz için tıklayın
İlgili başka bir makale için https://yalova.csb.gov.tr/insaatlarda-is-guvenligi-onlemleri-haber-225903